No: 330 – MAHREÇ İŞARETİ
ANTAKYA SÜRKÜ (ANTAKYA ÇÖKELEĞİ)
Tescil Ettiren
ANTAKYA TİCARET VE SANAYİ ODASI
Bu coğrafi işaret, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 09.05.2017 tarihinden itibaren korunmak üzere 26.02.2018 tarihinde tescil edilmiştir.
Tescil No : 330
Tescil Tarihi : 26.02.2018
Başvuru No : C2017/037
Başvuru Tarihi : 09.05.2017
Coğrafi İşaretin Adı : Antakya Sürkü (Antakya Çökeleği)
Ürün Grubu : Peynirler
Coğrafi İşaretin Türü : Mahreç İşareti
Başvuru Sahibi : Antakya Ticaret ve Sanayi Odası
Başvuru Sahibinin Adresi : Cumhuriyet Mah. Adnan Menderes Cad. No:24-2 Antakya / HATAY
Coğrafi Sınır : Hatay İli
Kullanım Biçimi : "Antakya Sürkü veya Antakya Çökeleği” ibareli logo, üretici adı (ünvanı), adresi, kendi logosu, ürün tanım numarası (barkod) ve TÜRKPATENT tarafından belirlenen coğrafi işaret amblemi ürün üzerinde bulunmalıdır.
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Antakya Sürkü (çökeleği); asitliği ilerlemiş inek sütünün veya yayık altı ayranının kaynatılması ile elde edilen çökeleğe başta yörede "zahter" olarak bilinen ve dağlardan toplanan yabani kekik (Tymbra spicata var spicata) ile birlikte tuz, biber salçası ye isteğe bağlı olarak değişik baharatların (kırmızı acı biber-Capsicum annum, nane-Mentha, kimyon-Cuminum cyminum, kişniş-Coriandrum sativum L., mahlep-Prumus mahaleb L., yenibahar-Pimenta officianalis, zencefil-Zingiber officinale Roscoe, küçük Hindistan cevizi-Cocus nucifera L., karanfil-Eugenia caryophyllata Thunb., karabiber-Piper nigrum L., tarçın-Cinnamomum sp., fesleğen-Ocimum basilicum L., rezene-Foeniculum vulgare Mill. var. dulce, çörekotu- Nigella sativa L. ve Nigella damescena L.) istenirse sarımsak (Allium satuvini L.) ilave edilip yoğrulması ile üretilir. Ürüne elle şekil verildiğinden, armut büyüklüğünde konik bir yapısı bulunmaktadır ve her bir Antakya Sürk topağı 150-200 ağırlığında, 5-7 cm taban çapındadır. Arapça "çökelek" anlamına da gelen “sürk” taze olarak genellikle kahvaltıda tüketilir.
Ülkemizde çökelek (ekşitilmiş süttün veya ayranın ısıtılmasıyla elde edilen pıhtı) veya lor (peynir altı suyunun ısıtılması ile edilen pıhtı) kullanılarak üretilen bir dizi peynir bulunmaktadır. Bu tip peynirler bölgesel karakteristikler ve isimler içermektedirler. Antakya Sürkü, Türkiye'de üretilen diğer asit pıhtısı ve/veya otlu peynirlerden bileşim görünüm (şekil, renk), uçucu ve aromatik bileşenler ve duyusal özellikler (tat ve koku) ile ayırt edilebilmektedir. Ayırt edici özellikleri aşağıdaki gibi sırasıyla açıklamak mümkündür.
Bileşim: Antakya Sürkü (çökeleği) 'nün en önemli ayırt edici özelliği üretiminde kullanılan baharatlar (kırmızı acı biber, nane, kimyon, kişniş, mahlep, yenibahar, cincir, küçük Hindistan cevizi, yenibahar, karanfil, karabiber, tarçın). Özellikle yörede "zahter" (Tymbra spicata var spicata) olarak bilinen ve dağlardan toplanan "yabani kekik" Antakya Sürküne kendisine has baskın kekik kokusunu vermektedir. Türkiye'de kekik kokusu verdiğinden dolayı kekik olarak adlandırılan bitki çeşitleri Origanum, Satureja, Thymbra, Thymus, ve Coridothymus capitatus’dır. Bunlar arasında Thymbra spicata L. Doğu Akdeniz ülkelerinde yetişen çeşittir ve Türkiye'de iki varyete tanımlanmıştır (T. spicata var. spicata ve T. spicata var. intricata). Doğu Akdeniz illerinde 28 kekik çeşitleri arasındaki akrabalığı gösteren araştırmalar, Antakya yöresinde yetişen kekiğin ayrı bir grup/çeşit olduğunu göstermiştir. Bu bitki. Güney bölgelerinde "Zahter" veya "Karabaş kekiği" olarak bilinir ve karvakrol içeriği yüksek olan bir kekik çeşididir.
Antakya Sürkü (çökeleğinin), işleme teknolojisinden dolayı yapısında hem kazein hem serum proteinlerini barındırır. Bileşiminde başta zahter olmak üzere yukarıdaki tanımda belirtildiği üzere bir dizi baharat ve otun yansıra tuz, salça ve isteğe bağlı olarak sarımsak içerir.
Renk ve Şekil: Antakya Sürkü (çökeleği) diğer peynirlerden içine katılan kırmızıbiber ve salçadan dolayı turuncu renginden ve konik şekli ile ayırt edilebilir. Her bir peynir topu 150-200 g ağırlığında ve taban çapı 5-7 cm civarındadır.
Uçucu bileşenler ve aroma aktif bileşikler: Antakya Sürkünde 130 civarında uçucu bileşen tespit edilmiştir. Bunların büyük bir bölümü (yaklaşık %47’si) baharatlardan (özellikle zahter) kaynaklanan terpenlerden ve ikinci sırada organik asitlerden (%27,3) oluşmaktadır. Terpenler arasında ise yüksek oranda karvakrol (%12,04), gama-terpinen (%11,02), p-kimen (%10,65) bulunmaktadır.
Duyusal özellikler; Antakya Sürkü içindeki tuzdan dolayı "tuzlu", laktik asit fermantasyonundan dolayı "ekşi" ve ilave edilen kırmız acı biberden dolayı "acı" tatlarından oluşmaktadır. Aromatik olarak içindeki baharatların özellikle zahterin uçucu bileşenlerinden olan ve kekik kokusundan sorumlu kavrakrol, timol ve öjenolden kaynaklı baskın "kekik (zahter) aromasını” barındırır.
